سردارمریم بختیاری، بانوی مشروطه
تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۱۱۰۵۲
درطول تاریخ چند هزارساله تمدن بشری، عادت معهود براین بوده که نقشی نیمی از افراد جامعه یعنی زنان در تحولات مهم اجتماعی، سیاسی، علمی، هنری و دیگر شاخه های اندیشه بشری نادیده گرفته شده و در خوش بینانه ترین حالت، نقشی فرعی و در حاشیه برای آنان منظور شده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، انقلاب مشروطه، باید یکی از جریان های فکری برای آزادیخواهی و رهاشدن از قید و بند استبداد دانست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سردار مریم بختیاری از سرداران بزرگ مشروطه خواه و تاثیر گذار بر روند تاریخ ایران در جنگ جهانی اول است، وی فرزند حسین قلی خان ایلخان بختیاری و خواهر سردار علی قلی خان سردار اسعد، از سران مشروطه و مادر علیمردان خان شهید در زندان استبداد رضاخانی است.
یحیی حسن پور بختیاری، پژوهشگر فرهنگ و تاریخ درمورد زندگی پر نشیب و فراز سردار مریم و تاثیر گذاری وی در انقلاب مشروطه به عنوان ره آورد دموکراسی برای ایرانیان به خبرنگار ایمنا گفت: سردار مریم بختیاری از زنان آزادیخواه در تاریخ ایلی، ملی و معاصر ایران است و از دوران کودکی با اشعار حماسی و آزادی خواهی، استبداد ستیزی و شجاعت ذاتی بختیاری بالنده و رشد کرد؛ وی وارث زنان نام آور و نامدار ایران و تاریخ بختیاری چون بی بی شاه پسند، بی بی خاتون جان، بی بی زینب، بی بی کوکب و بسیاری دیگر است که توانست در عرصه ملی مطرح و نقش آفرینی کند؛ سردار مریم در زمان جنگ جهانی اول که یکی از دوره های مهم و سیاه تاریخ ایران و اشغال کشور به دست روس و انگلیس بوده، توانست در برابر استعمار و استبداد قیام کند و در این راه جان فرزند خود علی مردان خان را فدا کرده است.
بستر فرهنگی برای شکل گیری زنان در جامعه ایلی مهیا بوداین پژوهشگر فرهنگ و تاریخ اظهار کرد: چگونگی شکل گیری شخصیت یک زن سردار در بین زنان جامعه ایرانی در ۱۰۰ سال پیش که جامعه‌ای به شدت سنتی همراه با تعصبات به ارث رسیده از دوران صفوی و قاجاری با نظام ملوک الطوایفی بوده، مستلزم وجود بستر فرهنگی لازم برای شکل‌گیری این گونه شخصیت ها و زنان برجسته و نامدار است که در جامعه ایلی شاهد رشد چشمگیر و فزاینده زنانی بوده‌ایم که در روند تحولات تاریخی ایران تاثیرات بسیار شگرف و عمیقی بر جامعه زمانه خود داشته اند؛ یکی از این زنان نامدار و شاخص جامعه ایلی و ملی «بی بی شاه پسند، مادر حسینقلی خان ایلخانی، پدر سردارمریم است.» بی بی شاه پسند به گواه تاریخ در به قدرت رسیدن پسرش حسینقلی خان به مقام ایلخانی بختیاری و آرام شدن فضای سیاسی کشور برای دور نگهداشتن از جنگ، ستیز، تنش و انسجام ملی ایرانیان نقش بسیار مهم و ارزنده ای را ایفا کرده است.
وی خاطر نشان کرد: این سوال مطرح است که شرایط و بستر فرهنگی جامعه ایلی و نوع نگاه به توانایی و توانمندی زنان در آن دوران استبدای چقدر می‌توانست در رشد و بالندگی زنان دارای اهمیت باشد و رشد و تعالی این گونه زنان شاخص و باورمند به حرکت های جمعی خردمندانه برای آرامش اجتماع ایلی و ملی را باید معلول کدام علت مهم است؟
نقش زن در حیات سیاسی ایلی پررنگ بوده استحسن پور بختیاری یادآور شد: در نگاه حقوق بشری و باورهای عملگرایانه در نگرش به توانمندی های زنان شاهد رشد فرهنگی اجتماعی و شکوفایی زنان در بستر فرهنگی این جامعه چون سردار مریم هستیم که باید، این رشد و تعالی را در لابلای پیشینه تاریخ ایلی جستجو کرد؛ در فرهنگ بختیاری زن همراه و دوشادوش مردان در امور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و کشاورزی نقش قابل توجهی داشته است. نقش زن در حیات سیاسی ایلی به قدری پررنگ بوده که هرگاه که احساس می شد باید در فضای سیاسی ایلی دخالت و نقش آفرینی کند، پای در رکاب اسب گذاشته و همراه مردان به مبارزه با دشمن می رفت؛ به طور یقین با تغییرات به وجود آمده در فرهنگ و بینش و نوع نگاه به زن در دوران قاجار، سردار مریم که وارث اندیشه ها و عملکرد زنان ایلی پیش از خود بوده به گونه ای این پیشنه و شجاعت را درمنش، کنش و شخصیت خود بروز داده که هنوز بعد از گذشت سده ها، نام و جایگاه سرداران زن ایرانی را به درستی به زنان جامعه ایرانی نشان دهد.
خانه بی بی مریم مامن امنی برای مبارزان متواریاین پژوهشگر فرهنگ و تاریخ خاطرنشان کرد: درطول جنگ جهانی اول خانه بی بی مریم مأمن امنی برای بسیاری از مبارزان متواری بود، افرادی چون وحید دستجردی به منزل وی پناهنده شدند؛ باستانی پاریزی در مقدمۀ کتاب دیوان شعر پژمان بختیاری در مورد شخصیت بی بی مریم می نویسد: «در همین کوهستان زنی می زیست که برابر صدها مرد در سرنوشت تاریخ معاصر ایرانیان دخیل بوده است، مقصودم بی بی مریم بختیاری است که وقتی در جنگ بین الملل اول، ایرانیان وطن خواه از اولتیماتوم روس، و بعدها از هجوم انگلیسی ها ناچار به مهاجرت و آوارۀ کوهستان بختیاری شدند این زن شجاع و نامدار، همه آنها را پناه داده و وسائل رفتن آنها را به غرب، کرمانشاه و عثمانی فراهم کرد.»
فراگیری علم و دانش رهایی از چنگال ظلم و استبداد
همچنین، غفار پوربختیار نویسنده کتاب جامعه بختیاری و تحولات ایران، درمورد نقش سردار مریم در جنبش مشروطه و در مقابل استعمار انگلیس و روس در جنگ جهانی اول اظهار کرد: در دوران خفقان و تعصب کور قجری و در دوره ای که مردان هم اهل تحصیل و کسب علم و دانش نبودند، سردار مریم زنی با تحصیلات، دارای علم و دانش بود؛ در دوره ای که کسی به رهایی زنان از دام جهل و بی سوادی نمی اندیشید، سردار مریم اندیشه رهایی مردم از دام جهل و بیسوادی را داشت و بارها و بارها از بی سوادی، نا آگاهی و جهل در مردم به ویژه زنان هشدار داد.
وی با اشاره به کتاب سردار مریم اظهار کرد: سردار مریم معتقد است که یکی از علت های تاخیر رشد و تعالی زنان ایران نسبت به زنان ممالک پیشرفته این است که زنان به حقوق خود آشنایی ندارند نسبت به حقوق اولیه خود ناآگاه هستند. وی از زنان درخواست می کند که با فراگیری علم و دانش از چنگال جهل و ستمی که بر آنها روا می شود رها شوند؛ چرا که برای داشتن یک جامعه بالنده، رشد یافته و متعالی نباید زنان آن جامعه نیز باید باسواد و آگاه به تمامی مسائل باشند. داشتن آگاهی و سواد از ضروریات جامعه پیشرفته و مترقی است. سردار مریم علت عدم آگاهی و آشنایی زنان نسبت به حقوق اولیه خود را جامعه ای بسته و پر از خفقان میداند که به زنان اجازه رشد، بالندگی نداده است. در آن شرایط اسفناک استبدادی، سردار مریم در اشاعه تفکر آگاهی بخشی به زنان جامعه خود نقش بسزایی داشت.
زنان در ایران قربانی مطامع سیاسی و اقتصادی بودنداین استاد تاریخ معاصر ایران خاطر نشان کرد: بی بی مریم در کتاب خود به مباحث مربوط به زنان اشاره و عدم آگاهی توده ها به مسائل جامعه را ناشی از فقر فکری مردم می داند و معتقد است زنان بدون آنکه به حقوق و خواسته های خود آگاهی و اشراف داشته باشند، مورد ظلم پدرها و برادرهای خود قرار گرفته و آنها نیز بدون در نظر گرفتن نظرات و علاقمندی زنان آنها را قربانی مطامع سیاسی و اقتصادی خود می کنند. این یکی از دام های پیش روی زنان است، تن دادن به ازدواج های سیاسی به دلیل منافع ایلی و اجتماعی از ظلم و ستم‌های آشکار درحق زنان بوده است. بی بی مریم خود دو بار قربانی چنین رسم جاهلانه ای شد. او در کتاب خود در دفاع از حقوق زنان به نکات خوبی اشاره دارد و با لحنی تند به مسائلی مانند ازدواج اجباری، ندادن حق و حقوق به زنان، محروم بودن زن از حق ارث و داشتن حق طلاق می پردازد. اوخواسته های مطرح شده برای زنان ایرانی را حقوق اولیه آنان می داند. وی برای گسترش و اثرگذاری نظر خود نسبت به حقوق زنان بسیار کوشیده است.
استبداد قاجاری، ریشه جهل و نا آگاهی مردمپوربختیار افزود: دیدگاه های سردار مریم نسبت به سیاست بسیار ستودنی است. در آن زمان داشتن چنین نگاهی ژرف نگرانه و بینش عمیق به جریان های فکری آزادی خواه بسیار متهورانه بوده است. سردار مریم معتقد بود که پادشاه و سلطان از طرف خدا و مردم انتخاب نشده که بخواهد بر امور مردم حاکمیت مطلق داشته باشد و جان و مال مردم را در دست بگیرد. پادشاه و سلطان باید به مردم توجه و درخدمت مردم باشند. بی بی مریم به سرزمین خود ایران عشق می ورزید و ایران را سرزمین وسیع، حاصلخیز، دارای منابع غنی و نعمتهای خدادادی فراوان می دانست و معتقد بود این نعمت ها باید صرف پیشرفت جامعه و توسعه ایران شود.
توسعه و ترقی هم می تواند در ایران وجود داشته باشداین پژوهشگر تاریخ افزود: سردار مریم در کتاب خود به موضوعاتی اشاره دارد که در این سرزمین باید استبداد و بی سوادی در زنان ریشه کن شود تا با حقوق اولیه خود آشنا شوند. وی به کشورهای اروپایی اشاره می کند که چگونه جامعه آن کشورها توانستند به استبداد علیه خودشان پایان دهند. او می پرسد چرا در اروپا مردم با حقوق اولیه خود آشنا شده اند و آن را از حکومت ها طلب می کنند؟ چرا توسعه و ترقی در آنجا رواج یافته است؟ این توسعه و ترقی در ایران نیز می تواند رواج پیدا کند؛ نگاه بی بی مریم به استبداد قاجاری این است که باید این استبداد از بین برود؛ در کتاب خاطرات سردار مریم باتوجه به آن دوران سیاه اندیشه های بسیار مترقی وجود دارد. او اندیشه ها و منویات درونی خود را می نویسد و آن را در جامعه انتشار می دهد و جامعه ایده‌آل در ذهن خود را به نمایش می گذارد و به خوبی از حقوق زنان جامعه ایرانی دفاع و استبداد قاجاری را به چالش می کشد.
کد خبر 386882منبع: ایمنا
کلیدواژه: مشروطیت استبداد انگلیس روسیه زنان سردار بی بی مریم بختیاری شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۱۱۰۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
به اسم آزادی به کام برهنگی!
با نگاهی به سیر تاریخی ایران مشخص می‌شود، بعد از انقلاب اسلامی با رویکرد تازه‌ای که با بهره‌‌گیری از آیات قرآن و احکام اسلامی به زن شد و مقام معظم رهبری نیز از آن به‌عنوان الگوی سوم زن مسلمان یاد می‌کنند، «مسأله حجاب زنان» و به موازات آن، حضور فعال در عرصه‌های مختلف جامعه و حذف نگاه ابزاری به آنها، تبدیل به خاری در چشم دشمنان شده که بارها با استفاده از روش‌های مختلف مثل شخصی نشان دادن این موضوع و استفاده از تعابیر مختلفی چون حجاب اجباری، سعی در مقابله با آن با هدف ضربه به نظام جمهوری اسلامی و تحقق اغراض خود کرده‌اند. در گفت‌وگو با مشاور زنان و خانواده فرماندار تهران به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.علت اهمیت حجاب در کشور چیست؟
مسأله حجاب یک تاریخچه عمیق و با سابقه به بلندای تمدن ایران در کشورمان دارد. حتی در کشورهای اروپایی و آمریکایی که ۱۰۰ سال پیش پوشش زن‌ها، به شکل اکنون نبود و به مرور با اجرای سیاست‌های منفعت‌طلبانه و هوس‌بازانه، تبدیل به وضع فعلی شد، بعد از انقلاب صنعتی، استفاده ابزاری و جنسی از زنان باعث تغییر و تحولاتی در پوشش زنان غرب شد و سپس تلاش کردند این سبک از پوشش زنان خود را به زنان کشورهای دیگر همچون کشورهای اسلامی تحمیل‌کنند. زمان رضاشاه تا حد زیادی این سیاست‌ها محقق شد اما بعد از انقلاب، با رویکرد و نگاه عمیق دینی و اسلامی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، الگوی جدیدی در مقابل فرهنگ غربی نسبت به زن شکل گرفت که در این نگاه، زن در عین حفظ لطافت و ظرافت زنانه خود و گرم نگهداشتن کانون خانواده و فرزندآوری، با رعایت حجاب و عفاف، هم پوشش و هم عفت رفتاری و کلامی در عرصه‌های مختلف اجتماعی حضور داشته‌باشد. بیش از نیمی از جامعه، را زنان تشکیل می‌دهند و شاهدیم زنان با داشتن پوشش اسلامی در همه عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی، دانشگاهی و ... حضور دارند و در برخی عرصه‌ها در حوزه زنان متخصص به خودکفایی رسیده‌ایم.
چرا دشمنان از دیرباز به‌ویژه در سال‌های اخیر بر مسأله بی‌حجابی زنان تأکید دارند؟
زن فطرتا موجودی انسان‌ساز، تمدن‌ساز و منشأ عطوفت و برکات الهی است. زن می‌تواند ستون یک زندگی، خانواده و جامعه باشد. آنها در تربیت انسان‌های بزرگ و نابغه، نقش مستقیم دارند. بسیاری از افراد شایسته و برجسته تربیت‌یافته زنانی هستند که خود آراسته به خلقیات حسنه و پایبندی‌های اخلاقی بوده‌اند. این امر پذیرفته شده‌ای است که زن، مأموریت و مسئولیت تربیت انسان‌ها را به‌عهده داشته و سرشار از عاطفه، محبت، هدایتگری و تمدن‌سازی است اما فرهنگ ۱۰۰ساله غرب تلاش می‌کند این ودیعه الهی را از او بگیرد و او را به انسانی بی‌مسئولیت و غیرمقدس تبدیل سازد. نقش اصلی قدرت نرم بسیار بالاست. مسلما وقتی زن با این خصوصیات در نظام خلقت در مسیر درست و پیشرفت یک جامعه باشد، سبب سعادت جامعه می‌شود. منشأ اثر بودن زن اگر باور و پذیرفته شود در هر سمت و سویی که برود، اثر خود را می‌گذارد و باعث سعادت یا شقاوت جامعه می‌شود. رهبر معظم انقلاب در سخنان خود فرموده‌اند دشمنان از پیشرفت زنان ما عصبانی‌اند، زیرا زنان ما بعد از انقلاب با حفظ حجاب و نگهداشتن حریم خانواده و در عرصه‌های گوناگون اجتماعی و حکمرانی، حضور فعال داشتند که این موضوع برای دشمنان، غیر‌قابل تحمل است. لذا می‌کوشند به زن ایرانی القا کنند که زن با حجاب فعلی، امکان تعالی و رشد ندارد و زمانی می‌تواند به اوج قله موفقیت و رضایت برسد که عریان‌تر باشد. دشمنان خوب می‌دانند اگر بخواهند کشور را از مسیر توسعه و پیشرفت بازدارند، بهترین روش، انحراف زنان از مسیر درست الهی و فطری و تقدس‌زدا‌یی و هویت‌زدایی از زن مسلمان است.
دشمن چگونه سعی در عرفی‌سازی بی‌حجابی در جامعه دارد؟
تکرار حضور مداوم و روزمره بی‌حجاب‌ها در جامعه و جنبه روانی این‌مساله که اگر هرروز دیده شود، عادی می‌شود، یکی از روش‌های دشمن برای تحقق عرفی‌سازی بی‌حجابی است. القای شبهات در بین جوانان و عدم پاسخگویی درست به آنها، زمینه را برای باورسازی دروغین فراهم می‌کند. یکی از مواردی که مطرح می‌کنند این است که چرا عدم پوشش و حجاب در کشورهای اسلامی عادی است اما در ایران نسبت به این موضوع سختگیری می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت: جمهوری اسلامی بعد از انقلاب؛ تغییر و تحولاتی در تدوین قانون اساسی بر پایه شرع و دین پایه‌ریزی کرد؛ لذا قوانینی که وضع می‌کند نیز بر پایه شرع است. این‌طور نیست که ما از کشورهای دیگر الگوبرداری کنیم بلکه کشورهای دیگر هستند که باید مواضع خود را نسبت به حرام‌های شرعی اصلاح کنند چرا که این کشورها پوسته اسلامی دارند اما خلاف اسلام عمل می‌کنند. آنها شراب‌فروشی هم دارند، آیا ما باید از آنها پیروی کنیم؟ انقلاب اسلامی کاری کرد که احکام شرع و دین خدا را در جامعه اجرا سازد لذا آنچه کشورهای به ظاهر اسلامی انجام می‌دهند، عجیب و غریب است، نه رعایت مسائل شرعی و دینی در ایران! شعار زن، زندگی، آزادی در واقع شعار اصلی حکومت اسلامی است اما بستگی به این دارد که آزادی را چگونه تعریف و تعبیر می‌کنیم. دشمنان ما آزادی را عریانی و برهنگی تعریف می‌کنند. متأسفانه در جریان اغتشاشات نیز به صورت جنگ ترکیبی و کاملا هدفمند و سازماندهی شده، در داخل و خارج از کشور دشمنی را به حد اعلای خود نسبت به زن ایرانی که مظهر قداست، حیات‌بخشی و تمدن‌سازی است، نشان دادند. لذا این شعار آن‌طور که ادعا می‌کردند زن، زندگی آزادی نبود بلکه زن، زندگی، عریانی بود. دشمنان درحالی این شعار را می‌دادند که حالا شش ماه است در فلسطین زنان را از بین می‌برند! این وقایع نشان می‌دهد که این شعارهای توخالی و دروغ، وسیله‌ای برای فریب زنان کشور ما است. زنان ما باید مراقب باشند که سرباز پیاده‌نظام دشمن نباشند. اطاعت از قوانین کشور، لازم الاجراست. قطعا مردم نسبت به بی‌حرمتی به شأن زن و عادی‌سازی بی‌حجابی در کشور، واکنش نشان خواهند داد. امیدواریم با اقداماتی که فراجا اکنون با طرح نور در پیش گرفته است، اتفاقات خوبی رقم بخورد.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان